Trong loạt sút luân lưu cân não, thủ môn là nhân vật trung tâm quyết định cục diện trận đấu. Nhưng liệu các đội bóng có thể thay thủ môn trong thời khắc căng thẳng ấy hay không? Bài viết bên lề này sẽ phân tích chi tiết quy định của FIFA, đá luân lưu có được thay thủ môn không trở thành chủ đề nóng, và điểm qua những trường hợp nổi tiếng trong lịch sử bóng đá.
1. Đá luân lưu có được thay thủ môn không? Luật FIFA quy định
Một trong những thắc mắc phổ biến nhất của người hâm mộ là: “Đá luân lưu có được thay thủ môn không?”. Câu trả lời phụ thuộc vào điều lệ FIFA trong Luật Bóng đá số 10 và 14 liên quan đến loạt sút luân lưu (Penalty Shoot-out).
- Thay thủ môn trước khi loạt luân lưu bắt đầu: Nếu trận đấu kết thúc 90 phút và hiệp phụ, huấn luyện viên vẫn còn quyền thay người theo số lượng quy định, thì đội bóng có thể thay thủ môn trước khi bước vào loạt sút luân lưu. Đây là chiến thuật thường thấy khi đội có thủ môn chuyên bắt penalty.
- Thay thủ môn trong lúc luân lưu diễn ra: Theo luật, việc thay người không còn được phép khi loạt sút luân lưu bắt đầu, ngoại trừ trường hợp thủ môn gặp chấn thương và không thể tiếp tục thi đấu. Khi đó, huấn luyện viên được phép đưa thủ môn dự bị (nếu còn quyền thay người) hoặc thậm chí là một cầu thủ trên sân để thay thế bắt gôn.
- Quyền đổi vị trí giữa cầu thủ và thủ môn: Một điểm thú vị là nếu đội không còn quyền thay người, một cầu thủ trong đội hình thi đấu vẫn có thể hoán đổi vai trò để trở thành thủ môn. Điều này từng xảy ra trong nhiều trận cầu lịch sử.
Nói cách khác, FIFA cho phép thay thủ môn ở loạt luân lưu, nhưng với giới hạn rõ ràng: hoặc thay trước khi loạt sút bắt đầu, hoặc trong trường hợp bất khả kháng do chấn thương có thể ảnh hưởng nhận định bóng đá hôm nay.
2. Vì sao thủ môn là nhân tố quyết định ở loạt luân lưu?
Trong bóng đá, loạt sút luân lưu được coi là “canh bạc sinh tử”. Áp lực không chỉ dồn lên cầu thủ sút mà còn đè nặng trên vai thủ môn. Chính vì thế, nhiều đội bóng tận dụng luật thay thủ môn để đưa vào những “chuyên gia bắt penalty”.
- Tâm lý và khả năng đọc tình huống: Thủ môn có lợi thế tâm lý nếu từng nổi tiếng với khả năng bắt penalty. Cầu thủ đối phương thường bị áp lực, dẫn đến sai lầm.
- Thủ môn chuyên penalty: Một số thủ môn nổi danh vì thường xuyên cản phá được các cú sút 11m. Điển hình như Tim Krul (Hà Lan), Kepa Arrizabalaga (Chelsea) hay Emiliano Martínez (Argentina). Việc tung họ vào sân trước hoặc trong loạt luân lưu giúp đội bóng tăng cơ hội chiến thắng.
- Chiến thuật gây áp lực: Có huấn luyện viên còn tận dụng yếu tố tâm lý bằng việc thay thủ môn ngay trước loạt sút, tạo ra áp lực cho đối phương – rằng họ sẽ phải đối mặt với một “người gác đền” chỉ chuyên bắt penalty.
>>Cập nhật tỷ lệ kèo bóng đá Ý mới nhất cam kết mang đến trải nghiệm công bằng, chuẩn xác chỉ có tại … lichthidau.com
3. Những trường hợp thay thủ môn nổi tiếng trong lịch sử
Không ít lần trong lịch sử bóng đá, việc thay thủ môn trước hoặc trong loạt luân lưu đã trở thành “nước cờ thần thánh” hoặc cũng có lúc gây tranh cãi dữ dội.
- World Cup 2014 – Hà Lan vs Costa Rica: HLV Louis van Gaal thay Tim Krul vào sân ngay phút cuối hiệp phụ. Krul sau đó cản phá thành công 2 quả penalty, đưa Hà Lan vào bán kết. Đây là minh chứng điển hình cho sự thành công của chiến thuật thay thủ môn trước loạt luân lưu.
- Siêu cúp châu Âu 2021 – Chelsea vs Villarreal: HLV Thomas Tuchel tung Kepa Arrizabalaga vào thay Mendy trước loạt penalty. Kepa cản phá thành công cú sút quyết định, giúp Chelsea lên ngôi.
- Euro 2020 – Anh vs Ý: Trong trận chung kết, HLV Gareth Southgate vẫn giữ Jordan Pickford trong khung gỗ. Dù anh cản được 2 quả sút, nhưng cuối cùng tuyển Anh vẫn thất bại trước Ý. Trường hợp này cho thấy việc thay hay không thay thủ môn là quyết định chiến thuật mạo hiểm.
- AFF Cup 2016 – Indonesia vs Việt Nam: Trong trận bán kết, thủ môn Nguyên Mạnh nhận thẻ đỏ, buộc một cầu thủ Việt Nam phải làm thủ môn bất đắc dĩ trong loạt luân lưu. Đây là minh chứng cho tình huống đặc biệt trong luật FIFA.
Vậy, đá luân lưu có được thay thủ môn không? Câu trả lời là CÓ, nhưng phụ thuộc vào thời điểm và tình huống cụ thể. Nếu thay trước loạt sút hoặc thủ môn bị chấn thương, luật cho phép. Tuy nhiên, đó vẫn là một canh bạc chiến lược, bởi không phải lúc nào “chuyên gia bắt penalty” cũng mang về chiến thắng.
Xem thêm: Tại sao cởi áo ăn mừng bị thẻ vàng? TOP cầu thủ vi phạm
Xem thêm: Đá penalty bao nhiêu quả? Luật bắt penalty của thủ môn
Trong bóng đá, loạt luân lưu không chỉ là bài kiểm tra kỹ năng mà còn là cuộc đấu trí, nơi thủ môn đóng vai trò như người hùng hoặc tội đồ. Và đôi khi, chỉ một quyết định thay người ở thời khắc định mệnh có thể làm nên lịch sử.