Ponzi là gì? Đây chính là mô hình lừa đảo đa cấp, dấu hiệu nhận biết hành vi lừa đảo đầu tư vào tiền kỹ thuật số theo mô hình Ponzi tại Việt Nam hiện nay.
Mô hình Ponzi là gì?
Mô hình Ponzi, còn được gọi là mô hình đa cấp, là một hình thức gian lận đầu tư, trong đó tiền được trả cho các nhà đầu tư hiện tại từ tiền thu được từ các nhà đầu tư mới. Những người tổ chức mô hình Ponzi thường hứa rằng họ sẽ đầu tư tiền của bạn và tạo ra lợi nhuận cao với rủi ro thấp. Mặc dù mô hình này không có hoạt động đầu tư thực tế hoặc kinh doanh.
Khi tham gia vào một mô hình Ponzi “thành công”, các nhà đầu tư sẽ nhận được thanh toán lợi nhuận theo như đã hứa. Những nhà đầu tư ban đầu thường chia sẻ câu chuyện thành công của họ nhằm thu hút nhà đầu tư mới, mà không biết rằng họ đang rơi vào một trò lừa đảo. Mô hình Ponzi có thể kéo dài trong vài tháng hoặc thậm chí vài năm trước khi bị phát hiện và sụp đổ.
Mô hình Ponzi là gì – Đó là một hình thức gian lận mà kẻ lừa đảo thu lợi nhuận bằng cách thu phí từ các nhà đầu tư hoặc đơn giản là biến mất với tiền của nhà đầu tư. Mô hình Ponzi thường sụp đổ khi không có đủ vốn mới để trả cho các nhà đầu tư hiện tại ngày càng tăng.
Dấu hiệu của một mô hình Ponzi?
Ở Việt Nam, vẫn còn rất nhiều cá nhân thiếu kiến thức tài chính và dễ dàng rơi vào các kế hoạch lừa đảo. Kẻ lừa đảo tận dụng sự thiếu hiểu biết đó và tạo ra nhiều mô hình gian lận gây tổn hại hàng chục nghìn tỷ đồng. Thông qua những trường hợp lừa đảo đầu tư vào mô hình Ponzi ở Việt Nam và trên toàn thế giới, có một số dấu hiệu điển hình như sau:
- Lợi nhuận quá cao, thậm chí có thể lên đến 10% mỗi tháng mà ít hoặc không có rủi ro. Mọi đầu tư đều có mức rủi ro nhất định và những đầu tư mang lại lợi nhuận cao hơn hơn thường có nhiều rủi ro hơn. Hãy luôn có sự nghi ngờ đối với bất kỳ cơ hội đầu tư nào “được bảo đảm”.
- Lợi nhuận quá nhất quán và ổn định. Thực tế là các khoản đầu tư thường biến đổi theo thời gian. Nếu một khoản đầu tư đều đặn mang lại lợi nhuận dương mà không bị ảnh hưởng bởi điều kiện thị trường chung, hãy có sự nghi ngờ đối với nó.
- Kinh doanh hoặc huy động đầu tư mà không có giấy phép. Luật chứng khoán và luật kinh doanh luôn yêu cầu các công ty kinh doanh và quỹ đầu tư phải được cấp phép hoặc đăng ký. Hầu hết các mô hình Ponzi liên quan đến cá nhân không có giấy phép hoặc các công ty chưa đăng ký. Việc đăng ký là rất quan trọng vì nó cho phép nhà đầu tư truy cập thông tin về quản lý, sản phẩm, dịch vụ và tài chính của công ty.
- Chiến lược bí mật và phức tạp. Nếu bạn không hiểu rõ về công ty hoặc không thể có đủ thông tin về nó, hãy tránh đầu tư.
- Vấn đề với tài liệu hoặc báo cáo kinh doanh. Nếu không có sẵn tài liệu hoặc báo cáo kinh doanh đầy đủ và minh bạch, có thể cho thấy tiền không được đầu tư hoặc kinh doanh như đã hứa.
- Khó khăn trong việc rút tiền. Nếu bạn gặp khó khăn khi nhận được khoản thanh toán hoặc gặp trở ngại trong việc rút tiền mặt, hãy nghi ngờ. Các nhân viên quảng cáo mô hình Ponzi đôi khi cố gắng ngăn người tham gia rút tiền bằng cách hứa lợi nhuận cao hơn nếu ở lại trong thời gian dài.
Các sản phẩm tài chính phổ biến trong mô hình lừa đảo đầu tư Ponzi
Quan sát thực tế cho thấy, mô hình lừa đảo đầu tư Ponzi thường tập trung vào một số sản phẩm tài chính như tiền kỹ thuật số, bất động sản và tín dụng. Dưới đây là mô tả về các hình thức lừa đảo đầu tư Ponzi:
(i) Tiền kỹ thuật số
Tiền kỹ thuật số, còn được gọi là tiền mã hóa hoặc tiền ảo, đã trở thành một phương tiện đầu tư phổ biến trong thời đại công nghệ 4.0. Các đồng tiền kỹ thuật số được chấp nhận và sử dụng trong một số quốc gia như một hình thức thanh toán và có thể giao dịch trên các sàn giao dịch trực tuyến hoặc được sử dụng để mua hàng hóa và dịch vụ. Vì vậy, tiền kỹ thuật số đã trở thành một công cụ hấp dẫn cho các kẻ lừa đảo theo mô hình Ponzi. Một ví dụ điển hình là các đồng tiền ảo tương tự như Bitcoin, được tạo ra bởi kẻ lừa đảo để thu hút số tiền lớn thông qua công nghệ Blockchain.
(ii) Bất động sản
Các kẻ lừa đảo thường tạo ra các kế hoạch đầu tư bất động sản bằng cách phân lô bán nền trong các dự án đất ảo, không được chính quyền cấp phép; hoặc biến đổi dự án đất nông nghiệp thành đất thổ cư. Họ lợi dụng sự quan tâm của thị trường và đám đông, hứa hẹn cho các nhà đầu tư về tiềm năng lợi nhuận cao như khu dân cư đẳng cấp, khu trung tâm đô thị mới,… Hoặc họ có thể giảm giá đất thị trường và tung ra chương trình bán hàng với giá rẻ nhằm kích thích sự đổ tiền của nhà đầu tư. Kẻ lừa đảo có thể bán cùng một dự án đất nhiều lần và thu hút nhiều người đầu tư với lời hứa lãi suất khủng trong vòng 1 năm.
(iii) Sản phẩm tín dụng
Các kẻ lừa đảo tiếp cận cộng đồng dân cư để thuyết phục cho vay vốn kinh doanh với lời hứa trả lãi suất cao. Họ xây dựng lòng tin bằng cách giới thiệu những người đã vay và nhận lợi nhuận khổng lồ. Thông qua việc tạo dựng mối quan hệ tin cậy, mô hình này thường được kẻ lừa đảo đưa ra để lừa dối người quen, bạn bè và người thân… Điều này cho phép kẻ lừa đảo thu thập một số tiền lớn và tạo ra một vòng luẩn quẩn tiền tệ cho các nhà đầu tư mà thực chất không có hoạt động kinh doanh thực sự.
(iv) Hợp đồng đầu tư
Một trong những cách phổ biến khác mà mô hình Ponzi được triển khai là thông qua hợp đồng đầu tư. Các kẻ lừa đảo sẽ tạo ra các hợp đồng với lời hứa trả lãi suất hấp dẫn trong một khoảng thời gian nhất định. Họ thường sử dụng các thuật ngữ và điều khoản phức tạp để che đậy sự lừa dối. Những người tham gia được khuyến khích đầu tư tiền của họ vào các hợp đồng này với hy vọng nhận được lợi nhuận cao. Tuy nhiên, thực tế là tiền của các nhà đầu tư mới được sử dụng để trả lãi cho các nhà đầu tư cũ, và không có hoạt động đầu tư thực sự diễn ra.
(v) Giao dịch ngoại hối
Mô hình Ponzi cũng có thể sử dụng thị trường ngoại hối để lừa đảo các nhà đầu tư. Các kẻ lừa đảo thường hứa hẹn rằng họ có khả năng dự đoán và tham gia vào các giao dịch ngoại hối mang lại lợi nhuận cao. Họ sẽ yêu cầu các nhà đầu tư đầu tư tiền vào hệ thống giao dịch của họ và nhận lại lợi nhuận hàng tháng hoặc hàng quý. Tuy nhiên, thực tế là không có hoạt động giao dịch ngoại hối thực sự diễn ra và tiền của các nhà đầu tư mới được sử dụng để trả lãi cho các nhà đầu tư cũ.
Trên đây là một số hình thức phổ biến của mô hình Ponzi và các sản phẩm tài chính liên quan. Rất quan trọng để nhận biết và tránh những dấu hiệu của mô hình lừa đảo này để bảo vệ tài sản và tiền bạc của bạn. Nếu có bất kỳ nghi ngờ nào về một cơ hội đầu tư, hãy tìm kiếm thông tin kỹ càng trước khi xuống tiền bạn nhé.